Name: Beatrix Cenci
Start: 2024-05-11T00:00:00.000Z
End: 2024-05-11T00:00:00.000Z
Location: Moniuszko Auditorium

Organization

Teatr Wielki - Opera Narodowa

Conductor

Marta Kluczyńska

Chorus master

Mirosław Janowski

Lighting designer

Tomasz Mierzwa

Video designer

Kamila Siwińska

Orchestra

Orchestra of the Polish National Opera

Others

Chorus of the Polish National Opera

Singer

Magdalena Schabowska

Beatrix Cenci

Krzysztof Szumanski

Francesco Cenci

Karina Skrzeszewska

Lucrezia Cenci

Jarema Łoś

Szymon Mechliński

Pietro Negri

Łukasz Załęski

Giano Giani

lenkų

Warsaw

Poland

Moniuszko Auditorium

Public

Opera in concert

Opera

Approved

W sezonie 2021/2022 sceną Teatru Wielkiego - Opery Narodowej zawładnęła Barbara Radziwiłłówna za sprawą koncertowego wykonania opery Henryka Jareckiego. Tym razem pojawi się na niej postać równie legendarna – Beatrix Cenci. O ile jednak Barbara ukazana została jako wcielona niewinność, która staje się ofiarą zbrodni, Beatrix to jej przeciwieństwo – czysta bohaterka zmuszona do popełnienia niegodziwego czynu.

Opery Ludomira Różyckiego niezbyt często pojawiają się obecnie w repertuarach teatrów – wyjątkiem był w ostatnich latach Eros i Psyche, dzieło w reżyserii Barbary Wysockiej wystawione na naszej scenie. Kompozytor zaczął myśleć o Beatrix Cenci w latach 1916-1917, tworząc Erosa i Psyche, choć prace nad projektem się przedłużyły. W międzyczasie Różycki skomponował operę komiczną – Casanovę, ale jego kolejne dzieło sceniczne eksploruje zupełnie inne rejony: okrucieństwa i tragizmu. Partytura została napisana w latach 1925-1926, prapremiera odbyła się w Teatrze Wielkim w Warszawie w 1927 roku.

Podobnie jak Barbara Radziwiłłówna, Beatrix Cenci jest postacią silnie zmitologizowaną. Inspiracją dla napisania opery był jej portret namalowany prawdopodobnie przez Guida Reniego, który Różycki mógł podziwiać podczas podróży do Włoch. Libretto, na podstawie dramatu Juliusza Słowackiego, zostało przygotowane przez żonę kompozytora – Stefanię. Nie tylko zaadaptowała ona dzieło Słowackiego, lecz także inspirowała się tragedią Percy’ego Shelleya, wprowadziła także kilka swoich oryginalnych pomysłów (od angielskiego poety Różycka przejęła m.in. wątek kazirodztwa).

Libretto opowiada historię przeznaczoną dla osób pełnoletnich, do tego zaś ludzi o mocnych nerwach. Próba gwałtu na Beatrix jest przyczyną, którą pcha dziewczynę do morderstwa. Ojcobójczyni staje się zakładniczką będącego świadkiem zabójstwa księdza Negriego, skrycie zakochanego w Beatrix. Ona jednak odrzuca jego zaloty, jej myśli krążą wokół młodzieńca, którego dopiero co ujrzała – malarza Gianiego, brata księdza. Negri wydaje dziewczynę, ta próbuje ukryć się u zakonnika, ojca Anzelma, na miejscu okazuje się, że mieszka tam także Giani. Młodzi wyznają sobie miłość, ich szczęście nie trwa jednak długo, gdyż do ogrodu wkracza inkwizytor z rozkazem uwięzienia Beatrix. Dziewczyna zostaje skazana na śmierć. W więzieniu św. Anioła pojawia jej ukochany. Okazuje się, że on także zostanie pozbawiony życia ze względu na zbrodnię, której się dopuścił – morderstwo swojego brata w akcie zemsty. Opera kończy się w momencie wykonania kary. Para zostaje rozdzielona, pachołkowie zakładają zaś Beatrix czarną zasłonę na głowę – symbol ojcobójstwa.

Pod względem muzycznym Beatrix Cenci nie różni się od wcześniejszych oper Różyckiego, wyjąwszy Casanovę. Dzieło nawiązuje do modelu opery przekomponowanej, choć w zwartej dramaturgii obrazów i scen można wyróżnić osobne numery wtopione w tok muzyczny. W latach międzywojennych kilka takich fragmentów zostało opublikowanych osobno, m.in. modlitwa Lukrecji (matki Beatrix), pieśń tytułowej bohaterki w więzieniu św. Anioła, aria Negriego i aria Gianiego. Jedynym odważniejszym gestem Różyckiego jest rezygnacja z uwertury – dzięki pierwszym taktom zagranym fortissimo zostajemy wciągnięci w sam środek przerażającej akcji.

W Beatrix Cenci widoczne są pokrewieństwa z  Toscą – na analogię wpływa nie tylko miejsce ostatniego aktu (Zamek św. Anioła), lecz także schemat fabularny oparty na podobnej relacji między trójką głównych bohaterów, w której miesza się miłość, pożądanie i odraza. Po prapremierze to porównanie do Pucciniego stało się asumptem do krytyki dzieła, trzeba jednak podkreślić, że zdania te można uznać za krzywdzące. Wersja koncertowa będzie okazją do weryfikacji sądów i zwrócenia uwagi na oryginalność Różyckiego nawiązującego nie tylko do opery werystycznej, lecz także tradycji wagnerowskiej.

polski

Beatrix Cenci by Różycki, L., Nuo (2024/2024), Dirigentas Marta Kluczyńska, Moniuszko Auditorium, Warsaw, Poland

Veiklos kreditai (Atlikėjai ir kūrėjai )

Atlikėjai

Įgula

Ansamblis

Programa, apie ir aprašymas

Toliau skaitant

Spektaklio datos ir vietos

Vietos