Józef K. – nam współczesny. Zamożny, wykształcony, osiągnął zawodowy i towarzyski sukces. A jednak coś go dręczy. Przegląda się w rzeczywistości jak w lustrze i ta rzeczywistość go mierzi. Byle jakie relacje, byle jacy ludzie. On sam przed sobą w tym lustrze – także czuje się byle jaki. I nie ma z tej sytuacji ucieczki. Czuje się schwytany. Czuje się winny...
Metaforę samotności i słabości człowieka, zawartą w mrocznej powieści Franza Kafki, znakomicie wykorzystał w swojej kameralnej operze słynny współczesny kompozytor Philip Glass, nominowany do Oscara i zdobywca Złotego Globu. Premiera Procesu odbyła się w Royal Opera House w Londynie w 2014 roku w koprodukcji z Music Theatre Wales. Libretto napisał wybitny reżyser i scenarzysta, zdobywca Oscara, Christopher Hampton. Muzykę w Procesie charakteryzuje ogromne napięcie. Philip Glass, oszczędny w środkach muzycznego przekazu, stosuje powtórzenia, rytmy wzmagające poczucie strachu i absurdu: "Myślę o swoich kameralnych operach jak o bombach neutronowych – małe, ale z potężną siłą rażenia".
(...) Autor libretta, Christopher Hampton, rozpisał historię Józefa K. na gęsty dialog. Akcja rozgrywa się o wiele bardziej w słowach niż fabularnej dramaturgii, która jest w gruncie rzeczy kolażem scen. Jest to zresztą zgodne z samym zamysłem Kafki, który najpierw napisał dwie sceny: początkową i końcową, a reszta fabuły jest przecież sama w sobie czymś na kształt labiryntu. Kto zna muzykę Glassa, ten odnajdzie w „Procesie” atmosferę znaną choćby z filmowych „Godzin”. Jego – jak się zwykło określać – minimalistyczna muzyka, oszczędna, oparta na powtarzających się motywach rozpisanych na kilka instrumentów, tworzy sugestywny i miejscami dramatyczny sound designe, co bardzo dobrze rozumie kameralna orkiestra poprowadzona przez Jerzego Wołosiuka. Trzeba także podkreślić świetną rolę Christiana Oldenburga, niemieckiego barytona, jako Józefa K., na którego głosie i geście spoczął obowiązek uniesienia dramatycznej osi spektaklu. (...)
~Więź
(…) Opera podąża za tokiem zdarzeń literackiego pierwowzoru, choć dokonano znaczącej ich interpretacji. „Proces", który doczekał się licznych adaptacji filmowych i teatralnych, bywa często odczytywany jako obraz bezdusznego systemu, w zderzeniu z którym niewinny człowiek nie ma najmniejszych szans. Historia, która przeorała Europę już po śmierci Kafki, udowodniła, jak trafna była diagnoza pisarza. Ale na „Proces" można spojrzeć inaczej. Skoro każdy może zostać oskarżony, to może każdy ma też w sobie własny trybunał, przed którym w pewnym momencie musi stanąć? A zatem wszyscy powinniśmy poddać się takiemu osądowi. Tę uniwersalną wymowę „Procesu" – jakże aktualną dla nas w obecnym czasie – wzmocniła szczecińska inscenizacja. (...)
~Rzeczpospolita
To jedna z najbardziej spektakularnych produkcji Opery na Zamku ostatnich lat. Dzieło Franza Kafki jest powieścią tak dobrze znaną, że operą „Proces” skomponowaną przez Philipa Glassa, zainteresowali się nie tylko miłośnicy muzyki, ale także czytelnicy. Moim zdaniem także oni wyjdą z tego spektaklu co najmniej zaintrygowani... (...)
~wszczecinie.pl
