NOSPR / Lawrence Foster / Alexander Kniazev by Mussorgsky, Prokofiev, Tchaikovsky, P. I., Från (2019/2019), Dirigent Lawrence Foster, NOSPR, Katowice, Polen

Przed koncertem, o godz. 18.45 Towarzystwo Przyjaciół NOSPR zaprasza do sali kameralnej na spotkanie z Aleksandrą Konieczną, która omówi wykonywane tego wieczoru utwory. Musorgski, Czajkowski i Prokofiew: trzej kompozytorzy, których ukochał świat muzyczny i uznał ich twórczość za odzwierciedlenie „duszy rosyjskiej”. Pierwszy – potomek krnąbrnej arystokracji bojarskiej – pisał muzykę dla swoich współczesnych dziwną, niby romantyczną z ducha, niby głęboko zakorzenioną w rosyjskiej ludowości, a przecież szokującą nowatorstwem środków technicznych. Świt nad rzeką Moskwą, kilkuminutowy, przejmujący liryzmem poemat symfoniczny, posłużył jako wstęp do Chowańszczyzny, opery mrocznej, fresku o zagładzie porządku świata, w którym jednostki zostają sprowadzone do roli nic nieznaczących pionków na szachownicy dziejów. Drugi przyszedł na świat w rodzinie skromnych carskich urzędników – jego ambicją było pisanie muzyki zachowującej znamiona stylu rosyjskiego, niemniej tak doskonałej warsztatowo, by znalazła uznanie odbiorców z Zachodu. Jak III Suita orkiestrowa, powstała z dedykacją dla dyrygenta Maksa Erdmannsdörfera, prawykonana w 1885 roku pod batutą Hansa von Bülowa: utwór, którego tytuł ponoć „nie odgrywał roli”, bo Czajkowski zamierzał napisać kolejną symfonię. W twórczości trzeciego, która utorowała szlak stylistyce neoklasycyzmu, odniesienia do wielkiej tradycji rosyjskiej splatały się w całość z własnym, modernistycznym idiomem – jak w uznawanej przez wiele lat za niewykonalną Symfonii-Koncercie, prawdziwej próbie mistrzostwa wiolonczelisty. Trzy odmienne oblicza, odbite w tym samym zwierciadle mitycznej Rosji.