Simply... Philharmonic!4: Passegiate y canzoni del rinascimento by Sandrin, Ortiz, D., Rore, Bonizzi, Milano, F. D., Rognoni, Lassus, O. D., Salaverde, Barbetta, Des Prez, Valderrábano, Narváez, Luys De, Pharo, Sermisy, сря 13 мар 2024, от (2024/2024), Filharmonia Narodowa, Warsaw, Poland

Jednym ze źródeł postępującej na przełomie XVI i XVII wieku emancypacji muzyki instrumentalnej była technika dyminucji. Opierała się ona na przetwarzaniu istniejącego wzorca melodycznego (zazwyczaj pochodzącego z istniejącego wcześniej utworu wokalnego lub tanecznego) poprzez zastosowanie krótszych wartości rytmicznych dźwięków pierwotnej melodii. Podejrzewać można, że początkowo dyminucje stanowiły rodzaj metody instrumentalnej improwizacji na wybrany temat. Jak jednak w XVIII wieku zauważał niemiecki teoretyk Johannes Mattheson, muzykę instrumentalną można porównać do języka dźwięków – warto zatem dbać, by następstwo i połączenia kolejnych dźwięków były dokładnie przemyślane. Dyminucja nie powinna zatem być jedynie swobodnym rozdrobnieniem rytmicznym z użyciem dowolnych dźwięków, lecz także sposobem ornamentacji, którym rządzą określone zasady estetyczne. Jednym z pierwszych traktatów opisujących tę technikę jest wydany drukiem w 1553 roku Trattado de Glosas Diego Ortiza. Poza opisem technik zdobienia na instrumencie smyczkowym, autor zamieścił w nim również własne przykłady dyminucji, oparte na renesansowych kompozycjach. W proponowanych przez Ortiza zasadach ornamentacji można dopatrywać się źródła inspiracji późniejszych kompozytorów, takich jak Vincenzo Bonizzi czy Bartolomé de Selma y Salaverde. Po prostu… Filharmonia! Projekt 4: Już od wczesnego średniowiecza odbiorcy muzyki zachwycali się sztuką improwizacji i ornamentacji. Chcąc zatem zaimponować londyńskiej publiczności jako wirtuoz organów, Georg Friedrich Händel do prezentacji swoich oratoriów dołączył koncerty organowe. Niemal do końca życia, mimo postępującej utraty wzroku, zachwycał w nich improwizowanymi ustępami solowymi. W stolicy Anglii, w kręgu otaczającym Händla, znajdował się również inny wybitny instrumentalista – skrzypek Pietro Castrucci, którego kompozycje świadczą o genialnych umiejętnościach wykonawczych. Także w dobie renesansu wykonawcy ozdabiali znane melodie pieśni czy tańców, by prezentować je wyłącznie na instrumentach, bez towarzyszenia śpiewu. Z czasem zasady takiego zdobienia zostały spisane w formie traktatów, by nakreślić je nie tylko wykonawcom, ale też kompozytorom, chcącym tworzyć utwory instrumentalne. Improwizowanej ornamentacji nie zabrakło również w muzyce wokalnej. Śpiewacy na dworze Ludwika XIII wykonywali popularne wówczas airs de cour, w których na bieżąco przyozdabiali często pozornie proste w zapisie melodie. Pieśni te miały przecież zachwycać samego króla. Daniel Laskowski