Koncert oratoryjny by Dvořák, sam. 04 mars 2023, Du (2023/2023), Chef d'orchestre Andrey Boreyko, Filharmonia Narodowa, Varsovie, Pologne

Antonín Dvořák przystąpił do komponowania Stabat Mater po wstrząsie, jakiego doznał na wiadomość o śmierci córki w 1875 roku. Przerwaną pracę podjął jesienią roku 1877, gdy okrutny los ponownie doświadczył go odejściem dwojga kolejnych dzieci. Autor stworzył bodaj najbardziej rozbudowane z opracowań Maryjnego hymnu w całej muzycznej literaturze. Monumentalizm osiągnął poprzez pełne emfazy powtórzenia fraz tekstu oraz dominujące w kompozycji powolne, „konduktowe” tempa. To dzieło pełne skupienia, czułości, o kontemplacyjnym charakterze. Wrażenia homogeniczności formy nie umniejsza fakt, iż kompozytor korzysta tu ze środków nader zróżnicowanych – jawi się jako świetny symfonik: partia orkiestry jest w jego oratorium szczególnie ważna i traktowana z maestrią. Dwadzieścia strof zostało opracowanych w formie dziesięciu (niesymetrycznych) ogniw z partiami solowymi i ansamblowymi, na różne sposoby zestawianymi z fragmentami chóralnymi. Dzieło swą premierę miało 23 grudnia 1880 roku w Pradze (dyr. Adolf Čech), dwa lata później jego wykonanie w Brnie prowadził młody Leoš Janáček. Szczególnym sukcesem okazała się prezentacja Stabat Mater w londyńskiej Royal Albert Hall (był to zarazem bardzo udany zagraniczny debiut Dvořáka w roli dyrygenta) oraz w Birmingham w 1884 roku. Piotr Maculewicz