Philippe Herreweghe / Orchestre Des Champs-Élysées by Haydn, Da (2020/2020), Direttore d'orchestra Philippe Herreweghe, NOSPR, Katowice, Polonia

To był początek łabędziego śpiewu Józefa Haydna: dwa z jego największych arcydzieł – Stworzenie świata i Pory roku – powstały w ostatnich latach życia kompozytora. Haydn pracował nad Stworzeniem blisko półtora roku. Jak wyznał później: „Nigdy nie byłem bardziej pobożny i gorliwy niż wówczas, kiedy pisałem Stworzenie. Każdego dnia klękałem i błagałem Boga, żeby dał mi siły i pozwolił dokończyć dzieła”. Pierwsze publiczne wykonanie oratorium odbyło się 19 marca 1799 roku w wiedeńskim Burgtheater. Kiedy z utrzymanego w tonacji c-moll wstępu – pełnego kontrastów i dysonansowych napięć, symbolizujących pierwotny Chaos – wyłoniła się pierwsza fraza chóru, a po niej potężny jak błyskawica C-dur na słowach „Und es ward Licht”, trzeba było przerwać koncert. Publiczność, nienawykła do tak potężnych gestów retorycznych, musiała otrząsnąć się z szoku. Kiedy zasiadła z powrotem do słuchania, zalała ją fala kolejnych symboli: muzycznych obrazów śniegu i gradu, wschodzącego słońca i wędrującego po niebie księżyca, śpiewu ptaków, zwierzęcego lęku i ludzkiej miłości. Stworzenie świata to jedna z najbardziej nowatorskich partytur schyłku XVIII stulecia – stylistyczny pomost między barokiem, klasycyzmem a rodzącym się dopiero romantyzmem. Zdumiewające, że dzieło wyszło spod pióra kompozytora, który miał dość prostoduszny sposób na kryzysy twórcze: „Odmawiam kilka zdrowasiek, a pomysły same przychodzą mi do głowy”