Name: Peter Grimes
Start: 2024-06-07
End: 2024-06-07
Location: Moniuszko Auditorium

Organization

Admin

Teatr Wielki - Opera Narodowa

Conductor

Michał Klauza

Stage director

Mariusz Treliński

Dramaturge

Marcin Cecko

Set designer

Boris Kudlička

Costume designer

Marek Adamski

Singer

Tenor

Peter Wedd

Peter Grimes

Baritone

Krzysztof Szumanski

Balstrode

Mateusz Zajdel

Bob Boles

Bass

Dariusz Machej

Swallow

Lukas Jakobski

Hobson

Lighting designer

Marc Heinz

Video designer

Bartek Macias

Makeup

Waldemar Pokromski

Chorus master

Mirosław Janowski

Soprano

Cornelia Beskow

Ellen Orford

Mezzo-soprano

Jadwiga Postrożna

Mrs (Nabob) Sedley

Aleksander Kunach

Rev. Horace Adams

Choreographer

Tomasz Bazan

Contralto

Wanda Franek

Auntie

Aleksandra Łaska

Niece I

Maria Stasiak

Niece II

Szymon Komasa

Ned Keene

Orchestra of the Polish National Opera

Chorus of the Polish National Opera

Israeli Opera

Béarla

Warsaw

Poland

Moniuszko Auditorium

Peter Grimes Britten

Private

Juan Sebastián Cáceres Lara

Polainnis

Approved

Jeśli jeszcze do niedawna rzadko goszczące na polskich scenach opery Benjamina Brittena, coraz częściej na nie trafiają, duża w tym zasługa reżysera Mariusza Trelińskiego, który muzykę Brittena bardzo ceni. Od dawna nosił się z zamiarem wyreżyserowania Petera Grimesa, a jako dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego - Opery Narodowej przyczynił się do wystawienia na tej scenie Curlew River i Billy’ego Budda (w koprodukcji z Den Norske Opera & Ballett w Oslo).

Przenieśmy się wyobraźnią do Aldeburgh, osady rybackiej w hrabstwie Suffolk na wschodnim wybrzeżu Anglii. Tam właśnie, w swoich rodzinnych stronach spędził większość swego życia kompozytor Benjamin Britten. Zachwycały go skalisty brzeg, o który z hukiem rozbijają się fale Morza Północnego, port znajdujący się przy ujściu rzeki Alde, miasteczko przytulone do murów kościoła. Po kilku latach spędzonych w Ameryce, dokąd uciekł z obawy przed wybuchem wojny (był zdeklarowanym pacyfistą) i gdzie żył z pisania muzyki do filmów, postanowił wrócić do Anglii razem ze swoim partnerem, tenorem Peterem Pearsem, zostawiając w Nowym Jorku mniej patriotycznie nastawionego przyjaciela, poetę W.H. Audena. Aldeburgh stało się miejscem zamieszkania Brittena i Pearsa, ich Arkadią i miejscem, w którym od 1948 roku odbywa się regularnie kameralny festiwal muzyczny wymyślony przez obu artystów.

Z Aldeburgh wiąże się jeszcze inny trop ważny dla powstania opery Peter Grimes – na przełomie XVIII i XIX wieku żył tam i tworzył poeta George Crabbe, którego poematem The Borough zachwycił się młody Britten. Bohaterem tego dzieła jest gwałtownik i odludek, niejaki Peter Grimes, odsunięty na margines przez społeczność rybaków z Aldeburgh. Temat ten pobudził wyobraźnię Brittena – w 1945 roku ukończył swoją pierwszą w dorobku operę, którą zatytułował właśnie Peter Grimes i z impetem wszedł do świata muzyki scenicznej. Od razu po londyńskiej premierze, w której Peter Pears śpiewał rolę tytułową, zyskał Grimes status arcydzieła za sprawą odświeżającego, z jednej strony eklektycznego, z drugiej bardzo indywidualnego języka muzycznego. Anglia miała znów stać się potęgą operową – Britten, odkrywszy swoje powołanie, zaczął pisać jedno dzieło sceniczne za drugim, m.in. Gwałt na Lukrecji wspaniałego Billy’ego Budda komediowego Alberta Herringa, Śmierć w Wenecji na podstawie noweli Tomasza Manna, Glorianę i Obrót śruby, a także operę telewizyjną Owen Wingrave i kameralne arcydziełko dla dzieci Pobawmy się w operę.

Peter Grimes jest dziełem o niesłychanej sile dramatycznej, do cna przesiąkniętym solą morską i północnym wiatrem. To opowieść o mężczyźnie żyjącym z połowu ryb, surowym i skrytym, pragnącym się dorobić, ale skłóconym z lokalną społecznością, która oskarża go o brutalność wobec młodocianych pomocników i obarcza winą za śmierć jednego z nich. Bronią go nieliczni przyjaciele – wdowa Ellen Orford, z którą Grimes chce się żenić, Balstrode, emerytowany kapitan marynarki i aptekarz Keene. Nawet oni nie są jednak w stanie go obronić, gdy okazuje się, że Grimes w sposób nieumyślny przyczynił się do śmierci kolejnego nieletniego pomocnika, który zginął w wypadku. Rybak musi teraz wziąć winę na siebie – samotnie wypływa w morze.

Jest w tej opowieści wiele z tragedii antycznej, co obok wspaniałej muzyki sprawia, że mamy do czynienia z dziełem ponadczasowym – to konflikt protagonisty z moralnością i zasadami społecznymi, bezwzględne fatum, które na nim spoczywa, kara za hybris, po grecku pychę. Zagadkowa nieprzystawalność Grimesa do otoczenia jest w operze wyostrzona i pokazana jako romantyczno-outsiderska cecha. Polski biograf Benjamina Brittena, Andrzej Tuchowski pisał, że w poemacie Crabbe’a Grimes to postać o cechach psychopaty, zaś u Brittena nabiera on cech byronicznych. Nie jest wprawdzie poetą jak dekadencki romantyk sir George Gordon Byron, lecz z pewnością człowiekiem przeklętym, któremu nie jest dane zwykłe ludzkie szczęście.

polski

The fact that Benjamin Britten’s operas, which had until recently been rarely staged in Poland, are more and more often shown in this country can  largely be credited to Mariusz Treliński who has a very high opinion of Britten’s music. It has been his intention for some time to put on Peter Grimes and as the artistic director of the Polish National Opera he had had a hand in the company’s staging of Curlew River and Billy Budd (together with the Norwegian Opera and Ballet in Oslo).

Let is use our imagination and travel to Aldeburgh, a small fishing village in Suffolk on the east coast of England. The area was where composer Benjamin Britten was born and spent most of his life. He cherished the rocky coastline washed by crashing waves of the North Sea, the harbour at the mouth of the Alde river, and the town clinging to the church walls. Having spent a few years in America, where he fled in fear of war (he was a declared pacifist) and lived off writing film music, Britten decided to return to England together with his partner tenor Peter Pears, leaving behind in New York a less patriotically inclined friend poet W.H. Auden. Britten and Pears settled in Aldeburgh, which became their private Arcadia and a place where they founded an intimate festival in 1948 that is regularly held until this day.

Aldeburgh was also where poet George Crabbe lived and worked at the turn of the 18th and 19th century and whose poem The Borough captivated young Britten. Its protagonist, a violent recluse by the name of Peter Grimes who has been ostracised by the fishing community of Aldeburgh. The subject seized Britten’s imagination and in 1945 he completed his first opera titled Peter Grimes, entering the world of stage music with a bang. Instantly after its London opening, in which Peter Pears sang the title role, Grimes was classed as a masterpiece for its refreshing, both eclectic and very individual musical language. England was to become an operatic powerhouse yet again – having discovered his vocation, Britten was writing one opera after another, including The Rape of Lucretia, the wonderful Billy Budd, the comedic Albert Herring, Death in Venice after Thomas Mann, Gloriana, The Turn of the Screw, the television opera Owen Wingrave, and a chamber masterpiece for children Let’s Make An Opera.

Peter Grimes is a work of incredible dramatic power, soaked in sea salt and north winds. It is a tale of a man who lives off fishing, raw, reticent, and eager to make money, yet at odds with the local community who accuses him of brutality towards his young apprentice and blames him for the death of one of them. The few friends who stand up for him are Ellen Orford, a widow whom Grimes wants to marry, Balstrode, a retired sea captain, and apothecary Keene. But even they cannot defend Grimes when it turns out that the fisherman contributed to the death of another minor apprentice who had died in an accident. This time Grimes must accept the blame – he sets out to sea on his own.

The story has a great deal in common with an ancient tragedy which, alongside with the wonderful music, gives the piece a timeless quality. It tells of a protagonist that is conflicted with social morals and conventions, cruel fate that he cannot escape, a punishment for his hubris. Grimes’s mysterious inability to fit in with his surroundings is played up and romanticised. Andrzej Tuchowski, Britten’s Polish biographer, wrote that Crabbe’a Grimes has psychopathic features, while Britten makes him a Byronic character. Although not a decadent romantic poet, he is a doomed man who will never find happiness in this world.

English

Peter Grimes by Britten, hAo 07 Méit 2024, Ó (2024/2024), Faoi stiúir Mariusz Treliński,, Seoltóir Michał Klauza, Moniuszko Auditorium, Warsaw, Poland

Creidmheasanna feidhmíochta (Cast & Crew )

Comhléiritheoir

Clár, Eolas & Achoimre

Grianghraif

Tuilleadh léitheoireachta

Dátaí & Ionaid Feidhmíochta

Ionaid