Name: Widma
Start: 2017-09-12T00:00:00.000Z
End: 2017-09-12T00:00:00.000Z
Location: NFM (Narodowe Forum Muzyki)

Organization

International Festival Wratislavia Cantans

Dirigat

Andrzej Kosendiak

Regie

Paweł Passini

Bühnenbild

Zuzanna Srebrna

Kostümbild

Jarosław Thiel

Chordirektion

Agnieszka Franków-Żelazny

Sänger

Jarosław Bręk

Guślarz

Aleksandra Kubas-Kruk

Zosia

Małgorzata Podzielny

Jerzy Butryn

Zły Mr.

Bogdan Makal

Starzec

Mariola Cierpioł

Sowa

Michał Ziemak

Kruk

Lichtgestaltung

Katarzyna Łuszczyk

Orchestra

Wrocław Baroque Orchestra

Others

Wroclaw Philharmonic Choir

Widma

Breslau

Polen

NFM (Narodowe Forum Muzyki)

Public

Genehmigt

Moniuszko – Widma / Moniuszko – The Phantoms12.09.2017 | godz. 19:00 / 7:00 PM NFM, Sala Główna / Main HallOpis: http://bit.ly/2u6PnDF / description: http://...

„Ciemno wszędzie, głucho wszędzie,
 Co to będzie, co to będzie?”.

Czas na polski akcent w programie 52. Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans. Tym razem usłyszymy jedno z zapomnianych dzieł Stanisława Moniuszki – niezwykłą kantatę Widma.

Stanisław Moniuszko oparł Widma na słynnych Mickiewiczowskich Dziadach cz. II. Już pierwsze dźwięki kantaty wprowadzają charakterystyczny dla tego dzieła tajemniczy nastrój. Kolejne przynoszą muzyczny obraz znanych z dramatu zjaw – dwojga dzieci lecących do mamy, widma złego pana atakowanego przez kruki i sowy oraz ducha pięknej Zosi.

Niemal zapomniana dziś kantata Widma Moniuszki to utwór, który już krótko po premierze cieszył się dużą popularnością. Dzień po pierwszym publicznym wykonaniu kompozycji w „Dzienniku Warszawskim” pisano, że: „Widma są tym w muzyce, czym Dziady w literaturze”. Oparta na II części Mickiewiczowskich Dziadów kantata to dzieło przepełnione muzyką ludową i wiernie oddające treść literackiego oryginału. Zrządzeniem losu przez lata było w cieniu nieco młodszej kompozycji Moniuszki – Strasznego dworu. Dziś Widma wracają do sal koncertowych, by zachwycać swym oryginalnym brzmieniem. Skąd wzięło się u Moniuszki zainteresowanie Dziadami? Niektórzy badacze sugerują, że nie tylko ze względu na fascynacje twórczością jednego z wieszczów. Ponoć kompozytor miał okazję wziąć udział w pogańskim rytuale zadusznym, a potem zapragnął go wiernie odtworzyć za pomocą muzyki.
Moniuszko nie był pierwszym kompozytorem, który czerpał inspirację z Dziadów. Uprzedził go niejaki Wojciech Sowiński – twórca, którego dzieła nie przetrwały jednak próby czasu. Stąd też to jednak Moniuszkę uznaje się za autora pierwszej udanej muzycznie interpretacji dzieła Mickiewicza. Później po Dziady sięgnęło jeszcze szesnastu polskich kompozytorów. Sam Moniuszko wracał do tekstu wielkiego polskiego romantyka również w innych kompozycjach, m.in. w Duettino i Pieśni pustelnika. Jednak klimat Mickiewiczowskiego dramatu najpełniej oddają Widma – utwór, którego prawykonanie kompozytor wspominał z dozą właściwego sobie humoru: „W chórze było osób czterdzieści. Śpiewaczkę miałem znakomitą. O barytonie jako o ryczywole zamilknąć wolę”.

Jak Passini odczyta Dziady i odniesie się do Moniuszkowskiej partytury? Wchodząc w przestrzeń NFM, tworzy ofensywny wobec niej teatr. Dostrzega pewną niezgodę, napięcie pomiędzy pięknem i dostojnością sali koncertowej, śpiewnością i słodyczą partytury a echami docierającej do nas wojny. Swój niepokój wyraża, wypełniając tę przestrzeń postapokaliptyczną aranżacją, postaciami przeniesionymi z obrazów Zdzisława Beksińskiego, formami scenicznymi Tadeusza Kantora oraz ekspresją znaną z płócien Andrzeja Wróblewskiego. Ruch aktora dopełnia dźwięki grane przez orkiestrę, ciało i gesty pojawiają się, tworząc niejako inny rodzaj muzyki. Teatr zachowuje się jak instrument wobec orkiestry i chóru, które wykonują kantatę Widma.Wrocławską Orkiestrę Barokową poprowadzi Andrzej Kosendiak, na scenie zobaczymy również tancerzy, szczudlarzy i aktorów, w tym studentów Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie, Filia we Wrocławiu.

Nota reżyserska [Paweł Passini]

Widma Stanisława Moniuszki to próba umiejscowienia w kanonie muzycznego dziedzictwa Europy cząstki arcydramatu Adama Mickiewicza Dziady. Kompozytor poszukuje uniwersalnego muzycznego języka dla jednego z najbardziej hermetycznych tekstów naszej tradycji. Wybiera do tego celu II część, czyli „pełen guślarstwa obrzęd świętokradzki” – gusła odprawiane przez chłopstwo po kryjomu w przycmentarnej kaplicy. Mimo licznych skreśleń w tekście – powstaje wszak nowa forma sceniczna – Moniuszko decyduje się zawrzeć w partyturze uwagę autora: „DZIADY. Jest to nazwisko uroczystości obchodzonej dotąd między pospólstwem w wielu powiatach Litwy, Prus i Kurlandii, na pamiątkę dziadów, czyli w ogólności zmarłych przodków. Uroczystość ta początkiem swoim zasięga czasów pogańskich i zwała się niegdyś ucztą kozła, na której przewodniczył Koźlarz, Huslar, Guślarz, razem kapłan i poeta (gęślarz). (...) Dziady nasze mają to szczególnie, iż obrzędy pogańskie pomieszane są z wyobrażeniami religii chrześcijańskiej, zwłaszcza iż dzień zaduszny przypada około czasu tej uroczystości. Pospólstwo rozumie, iż potrawami, napojem i śpiewami przynosi ulgę duszom czyścowym.

Mickiewicz i Moniuszko poszukują w ludowym obrzędzie obcowania ze zmarłymi bijącego źródła duchowości. Równocześnie zdają się wskazywać na jego realność i celowość. Mówią: potrzebujemy rozmowy z naszymi zmarłymi, ponieważ – wbrew pozorom – to żywi wychodzą z tego obrzędu nakarmieni i pocieszeni. Dwoje zmarłych dzieci przylatuje, żeby powiedzieć swoim rodzicom, że w swoim krótkim życiu „nic gorzkiego nie zaznały”, że już prawie znajdują się w Raju i tylko ziarnko goryczy dzieli je od zbawienia. Zły Pan zjawia się, aby utwierdzić nas – jego ofiary – że za wszystkie zbrodnie zostanie wymierzona kara; może nie na „tym”, ale z całą pewnością na „tamtym” świecie. Wreszcie Dziewica, która ukazuje się w ciemności starej kaplicy, aby opowiedzieć historię swojej zagadkowej śmierci, życia, którego nie udało jej się przeżyć za życia, i łączącej je namiętnej tęsknoty, nie pozwalającej „ani wzbić się pod niebiosa, ani dotknąć ziemi”. I na koniec milczące Widmo, które wymyka się władzy Guślarza, które nie chce albo nie może odejść, które sprawia, że obrzęd musi odbyć się znów za rok.

Zadaliśmy sobie pytanie w ciemności własnej, osobistej, dzisiejszej – jakie widma mogłyby się nam ukazać. I przyszły do nas ofiary wojny, tej ostatniej w Syrii, ale i tych wcześniejszych, równie bestialskich i bezsensownych. Dlatego śpiewności moniuszkowskiej frazy przeciwstawiamy ostrość rozwibrowanego ludzkiego organizmu. W ekspresji ruchu, w post-apokaliptycznej estetyce, w ofierze, jaką na scenie aktor i tancerz składają z ciała – w nich poszukujemy kontrapunktu i dopełnienia. I stawiamy pytanie: czy jeszcze potrafimy uczestniczyć w obrzędzie, czy jesteśmy już tylko grupą zamaskowanych obserwatorów. Czy gotowi jesteśmy usłyszeć głosy naszych zmarłych?

polski

"Dark everywhere, deaf everywhere,
 What will it be, what will it be?".

Time for a Polish accent in the program of the 52nd Wratislavia Cantans International Festival. This time we will hear one of Stanisław Moniuszko's forgotten works - the extraordinary cantata Phantoms .

Stanisław Moniuszko based Spectra on Mickiewicz 's famous Forefathers' Eve , part II. Already the first sounds of the cantata introduce the mysterious mood characteristic of this work. The next ones bring a musical image of the apparitions known from the drama - two children flying to their mother, the ghost of an evil man attacked by ravens and owls, and the ghost of the beautiful Zosia.

Moniuszko's almost forgotten cantata Phantoms is a work that enjoyed great popularity shortly after its premiere. The day after the first public performance of the composition, Dziennik Warszawski wrote that: " Spectres are to music what Dziady is to literature." Based on the second part of Mickiewicz's Forefathers ' Evecantata is a work filled with folk music and faithfully reflecting the content of the literary original. By a twist of fate, for years it was overshadowed by Moniuszko's slightly younger composition, The Haunted Manor . Today Widma return to concert halls to delight with their original sound. Where did Moniuszko's interest in Dziady come from? Some researchers suggest that not only because of fascination with the work of one of the bards. Apparently, the composer had the opportunity to take part in a pagan All Souls' Day ritual, and then wanted to faithfully recreate it with music.
Moniuszko was not the first composer to draw inspiration from Dziady. He was preceded by a certain Wojciech Sowiński - an artist whose works, however, did not survive the test of time. Hence, it is Moniuszko who is considered to be the author of the first musically successful interpretation of Mickiewicz's work. Later , sixteen more Polish composers reached for Dziady . Moniuszko himself returned to the text of the great Polish Romantic in other compositions, including in Duettino and Songs of the Hermit . However, the atmosphere of Mickiewicz's drama is most fully reflected in Widma – a work whose premiere the composer recalled with a dose of his own humor: “There were forty people in the choir. I had a great singer. I will be silent about the baritone as a knight.”

How Passini will read Dziadyand will refer to Moniuszko's score? Entering the space of the NFM, he creates an offensive theater. He notices a certain disagreement, a tension between the beauty and dignity of the concert hall, the melodiousness and sweetness of the score, and the echoes of the war reaching us. He expresses his anxiety by filling this space with a post-apocalyptic arrangement, characters transferred from Zdzisław Beksiński's paintings, Tadeusz Kantor's stage forms and expression known from Andrzej Wróblewski's paintings. The movement of the actor complements the sounds played by the orchestra, the body and gestures appear, creating a different kind of music. The theater behaves like an instrument to the orchestra and choir that perform the cantata Widma.

Director's note [Paweł Passini]

Stanisław Moniuszko's Phantoms is an attempt to place a part of Adam Mickiewicz's grand drama Dziady in the canon of Europe's musical heritage. The composer is looking for a universal musical language for one of the most hermetic texts of our tradition. For this purpose, he chooses the second part, i.e. the "sacrilegious rite full of witchcraft" - witchcraft performed by the peasantry secretly in the cemetery chapel. Despite numerous deletions from the text – after all, a new stage form is being created – Moniuszko decides to include the author's remark in the score: 'Dziady. This is the name of the ceremony that has been celebrated so far among the common people in many counties of Lithuania, Prussia and Courland, in memory of the forefathers, that is, in general, the deceased ancestors. This ceremony dates back to pagan times and was once called a goat feast, presided over by Koźlarz, Huslar, Guślarz, together with a priest and a poet (guślarz). (...) Our grandfathers have it especially, that pagan rites are mixed up with the ideas of the Christian religion, especially since All Souls' Day falls around the time of this celebration. The common people understand that food, drink and singing bring relief to the souls in purgatory.

Mickiewicz and Moniuszko look for the source of spirituality in the folk ritual of communing with the dead. At the same time, they seem to indicate its reality and purposefulness. They say: we need to talk to our dead, because - contrary to appearances - it is the living who come out of this rite fed and comforted. Two dead children come to tell their parents that in their short lives "they have not known anything bitter", that they are almost in Paradise and only a grain of bitterness separates them from salvation. The Evil Lord appears to reassure us - his victims - that all crimes will be punished; maybe not in this world, but certainly in the next world. Finally, the Virgin, who appears in the darkness of the old chapel to tell the story of her mysterious death, a life she failed to live while alive, and the passionate longing that connects them, which does not allow "neither to soar to the heavens, nor to touch the earth". And finally, the silent Phantom that escapes the power of the Sorceress, that does not want or cannot leave, that makes the rite have to take place again next year.

We asked ourselves a question in our own, personal, today's darkness - what specters could appear to us. And the victims of the war came to us, the last one in Syria, but also the earlier ones, equally bestial and senseless. That is why we contrast the melodiousness of Moniuszko's phrase with the sharpness of the vibrating human organism. In the expression of movement, in the post-apocalyptic aesthetics, in the sacrifice that the actor and dancer make on stage of the body - in them we look for a counterpoint and complement. And we pose the question: are we still able to participate in the ritual, or are we just a group of masked observers. Are we ready to hear the voices of our dead?

English

Widma by Moniuszko, Di. 12 Sept. 2017, Ab (2017/2017), Unter der Regie von Paweł Passini,, Dirigat Andrzej Kosendiak, Jarosław Thiel, NFM (Narodowe Forum Muzyki), Breslau, Polen

Aufführungskredite (Besetzung & Produktionsteam )

Besetzung

Produktionsteam

Ensemble

Programm, Info & Synopsis

Videos

Weiterführende Literatur

Aufführungstermine & Spielstätten

Veranstaltungsorte