Marcelo Álvarez / Reviews

Σε κάθε περίπτωση, με χαρά παρακολουθήσαμε πρόσφατα (10/2) από την Εθνική Λυρική Σκηνή (ΕΛΣ, Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος) αναβίωση της επιτυχημένης παραγωγής του Andrea Chénier, της οποίας τη σκηνοθεσία, τα σκηνικά και τα κοστούμια υπέγραφε ο πάντα ξεχωριστός Νίκος Πετρόπουλος. Την επιμέλεια της αναβίωσης είχε ο εκλεκτός σκηνοθέτης Ίων Κεσούλης. Αν δεν μας απατά η μνήμη, είχαμε εκτιμήσει για πρώτη φορά την εν λόγω παραγωγή στις αρχές του 2002· τότε -όπως και κατά το πρόσφατο ανέβασμα- είχαμε σημειώσει τόσο την υψηλή αισθητική άποψη του Πετρόπουλου όσο και το γεγονός ότι με τέχνη και σκέψη έμεινε κοντά στα ζητούμενα της παρτιτούρας και στις πολιτικοκοινωνικές αναφορές της υπόθεσης, επιστρατεύοντας γούστο και γνώση. Τα μεγάλα επιβλητικά σκηνικά, οι αναφορές στο ύφος της εποχής, τα λαμπρά κοστούμια και ο ιδιαίτερα εύστοχος φωτισμός (στην αρχική παραγωγή, του ιδίου και του Γιάννη Θεοδωρίδη, πρόσφατα αναβιωμένος από τον Χρήστο Τζιόγκα) δημιούργησαν το ιδανικό εικαστικό πλαίσιο μέσα στο οποίο άνετα κινούνταν οι τραγουδιστές· μια εικόνα που, δεν το κρύβουμε, κολάκευε τα μάτια του κοινού. Όσον αφορά στο μουσικό μέρος, οι δυο αστέρες που αρχικά είχε αναγγελθεί ότι θα επωμίζονταν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, η Ολλανδή υψίφωνος Eva–Maria Westbroek (που το 2015 τόσο συναρπαστικά είχε τραγουδήσει τον ρόλο της Maddalena στη Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, στο πλάι του πάντα ανυπέρβλητα αποκαλυπτικού Γερμανού τενόρου Jonas Kaufmann) και ο Αργεντινός τενόρος Marcelo Álvarez, αποσύρθηκαν και αντικαταστάθηκαν αντιστοίχως από τον Αργεντινό τενόρο Marcelo Puente και την Ουρουγουανή υψίφωνο María José Siri. Η εν λόγω αντικατάσταση επέφερε επιτυχή αποτελέσματα, αφού και οι δύο καλλιτέχνες στάθηκαν στο ύψος των απαιτήσεων των ρόλων τους. Πιο συγκεκριμένα, ο Puente με φωνή ωραίας γραμμής και νεανικό σφρίγος φώτισε τόσο την ασυγκράτητα ρομαντική-ηρωική φύση του Chénier όσο και τον λυρισμό της μουσικής. Δίπλα του, η Siri, λάξευσε μία μουσικά και υποκριτικά υψηλής κλάσης Maddalena· δεν ήταν απλά η μουσικότητα, η παρουσία και η γενικότερη κίνησή της που έπεισαν, αλλά ο έξοχος τρόπος που χρησιμοποιούσε τη ζεστή, βελούδινη και εύπλαστη φωνή της (με θαυμάσια κέντρα) για να αποδώσει τα ποικίλα ζητούμενα του εύφορου ρόλου της (ασφαλώς κέρδισε τις εντυπώσεις, στην διάσημη άρια της τρίτης πράξης, La mamma morta). Και ναι, έκτισε την προσωπικότητα της νεαρής αριστοκράτισσας, θύμα της γαλλικής επανάστασης, με μεγάλη ακρίβεια, από την υπέροχα γοητευτική είσοδό της στην αρχή του έργου, μέχρι τις ύστατες τραγικές στιγμές που με προθυμία, θάρρος και αυταπάρνηση ακολουθεί τον αγαπημένο της στον θάνατο και τη λεπίδα της γκιλοτίνας. Ο διεθνής συμπατριώτης μας βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς στον ρόλο του Gérard, ήρωα τον οποίον στην αρχή της όπερας γνωρίζουμε ως υπηρέτη, ενώ στη συνέχεια τον παρακολουθούμε να εγκαταλείπει την εργασία του προκειμένου να μπει στον αγώνα της επανάστασης ως αξιωματικός, διακρίθηκε τόσο με την εντυπωσιακού μεγέθους και αντοχής φωνή του (άμεση και συναισθηματικά φορτισμένη υπήρξε η ερμηνεία του μονολόγου της τρίτης πράξης, Nemico della patria?), όσο και με τη διάθεσή του να εμβαθύνει στις ψυχολογικές διακυμάνσεις του ρόλου του. Η δραματική υψίφωνος Τζούλια Σουγλάκου κατά την τρίτη πράξη τραγούδησε με γνήσιο αίσθημα και φωνητικό έλεγχο την άρια της τυφλής ηλικιωμένης Madelon, Son la vecchia Madelon. Σχετικά με την άρια, ας μας επιτραπεί να θυμίσουμε τη φήμη σύμφωνα με την οποία ο λιμπρετίστας του έργου, Ilica, υπήρξε ερωτευμένος με μια μεσόφωνο και ζήτησε από τον συνθέτη (η σχέση του με τον οποίον υπήρξε ταραχώδης) να συμπεριλάβει έναν ρόλο ειδικά για εκείνη στην εν λόγω όπερα. Όταν ο Giordano αρνήθηκε, ο Illica τον απείλησε με πιστόλι και ως αποτέλεσμα υπήρξε η σύνθεση αυτής της συγκινητικής άριας. Στους μικρότερους ρόλους διακρίθηκαν οι Μαρισία Παπαλεξίου (Bersi), Χρυσάνθη Σπιτάδη (La Contessa di Coigny), Γιάννης Γιαννίσης (Roucher), Χάρης Ανδριανός (Mathieu), Βαγγέλης Μανιάτης (Pietro Fléville), Γιώργος Ματθαιακάκης (Fouquier-Tinville), Χρήστος Κεχρής (Ένας «απίστευτος»), Διονύσης Μελογιαννίδης (Αβάς), Βαγγέλης Μανιάτης (Οικονόμος) και Διονύσης Τσαντίνης (Dumas). Η ορχήστρα και η χορωδία της ΕΛΣ απέδωσαν πολύ ικανοποιητικά, απολαμβάνοντας και ακολουθώντας, όπως και οι τραγουδιστές πρωτίστως, τη σίγουρη, ιδιωματικά ανεπτυγμένη και σε στιγμές φλογερής έντασης άποψη του Γάλλου αρχιμουσικού Philippe Auguin, τακτικού πλέον συνεργάτη του λυρικού μας θεάτρου, που επιπλέον φώτισε με νόημα τις μεγάλες τραγικές κλιμακώσεις του μουσικού δράματος του Giordano.

Of the three principals, Marcelo Álvarez was most successful at integrating a strain of lyricism into an otherwise dramatic role. His Dick Johnson stood apart from the patrons of the Polka bar not only in sartorial terms – his crisp black suit put him immediately at odds with the jeans and flannel around him – but in his suave, supple delivery, especially his elegantly sculpted expressions of feeling for Minnie at the end of the first act. As Jack Rance, Michael Volle distinguished himself as much through intelligence as force; he was the most charismatically dangerous figure on stage, yet his glowering, contemptuous manner with the miners made his brief flashes of humanity all the more disarming. He was also an ideal vocal partner for Ms Kampe, and in an opera full of grandly-wrought emotion, the palpable malice in the scenes between Minnie and Rance emerged as perhaps the most authentic; for all the production’s visual flash, it was the simple confrontation between these two forces that provided the evening with its greatest excitement.

The production, directed by Mario Pontiggia with sets and costumes by Francesco Zito, originated at the Teatro Massimo in Palermo. It is a stunningly beautiful, richly detailed re-creation of the three locations in Rome where the tragedy unfolds. The dresses of the heavily veiled women who crowded the church and Tosca’s second act gown and sparkling jewels, complete with tiara, were the most sumptuous of the costumes. When Tosca’s shadow suddenly appeared on the wall as she placed candles and a crucifix over Scarpia’s body, the man sitting next to me shuddered. It is of such details that memorable operatic performances are made. I have heard Marcello Álvarez many times, but never experienced him performing with such carefree abandon. Sleeker these days, he emanated a youthful energy but, more importantly, he made the audience see Tosca through his eyes: passionate, jealous and alluring. His Cavaradossi was vocally and dramatically impetuous and daring; as to the former, he may be throwing caution to the wind, but the result is thrilling. Ambrogio Maestri’s Scarpia can only be described as massive in temperament, voice and person, yet there was a delicacy to his performance. His Scarpia was a connoisseur of cruelty and capable of expressing it in the most subtle of manners, unless more drastic measures were needed. Oren had missed the first four performances of the run due to health reasons, but he was in fine form for these two. His verismo is the stuff of raw meat being thrown to the lions at one end of the spectrum and champagne at the other. His broadest musical brush strokes, as well as his most sensitive shadings, came from the orchestra and chorus, who responded brilliantly to the frantic beating of his baton and grunts and shouts that could be heard throughout the house. All of Rome may have trembled before Scarpia, but Oren can make the earth move.