Historia legendarnych kochanków z Werony inspirowała wielu kompozytorów muzyki poważnej. Utwory wykorzystujące motyw Romea i Julii pisali m.in. Hector Berlioz i Piotr Czajkowski. W XX wieku balet na podstawie Szekspira stworzył Sergiej Prokofiew, musical West Side Story Leonarda Bernsteina także przetwarza znany wątek tragicznej miłości. W XIX wieku opowieścią o zwaśnionych rodach zafascynował się Vincenzo Bellini. Jego opera I Capuleti e i Montecchi ustępuje popularnością innemu utworowi – Romeo i Julii Charlesʼa Gounoda.
Dzieło zostało wystawione po raz pierwszy w Paryżu w 1867 roku i było jednym z największych sukcesów w karierze kompozytora. Pięcioaktowe libretto Julesʼa Barbiera i Michela Carrégo dość wiernie podąża za wydarzeniami przedstawionymi u Szekspira, niejednokrotnie pojawiają się w nim dokładne cytaty z jego dramatu.
Burzliwa uwertura z częścią fugowaną wprowadza atmosferę napięcia, prolog zaś dopowiada historię konfliktu obu rodzin. Introdukcja z chórem przenosi nas na bal w rezydencji Kapuletów. Na przyjęcie przybywa także zamaskowany Romeo z dwoma innymi Montekimi. Ma on złe przeczucia, deprecjonuje je jednak Merkucjo, Julia, która ma poślubić Parysa, lekko traktuje życie i twierdzi, że nie jest zainteresowana małżeństwem. Trafia jednak na odpowiednią osobę i zakochuje się z wzajemnością od pierwszego wejrzenia. Dopiero po tym pierwszym zauroczeniu okazuje się kim są naprawdę kochankowie. Romeo musi uciekać z przyjęcia. Para spotyka się następnie w ogrodzie. Romantyczna scena przerwana zostaje przez komediowe interludium skupione na poszukiwania intruza, zakończona jest jednak wspólnym wyznaniem miłości. Kochankowie udają się do brata Laurentego, który błogosławi ich związek, mając nadzieję na zażegnanie sporów. Atmosfera gęstnieje, dochodzi do pojedynku między Tybaltem a Merkucjem. Romeo próbuje rozładować napięcie, w międzyczasie jednak Merkucjo dostaje śmiertelny cios od Tybalta. Romeo w odwecie zabija agresora, przez co zostaje wygnany z Werony. Kochankowie muszą się rozstać, ojciec Julii przymuszą ją zaś do małżeństwa z niechcianym zalotnikiem. Zrozpaczona dziewczyna wraz z bratem Laurentym układają ryzykowny plan. W drodze do ołtarza Julia pada na ziemię. Wszyscy myślą, że umarła, choć to tylko środek nasenny. Zrozpaczony Romeo dociera do krypty, w której leży Julia i przekonany, że nie żyje, zażywa truciznę. Dziewczyna budzi się. Po początkowym stanie euforii, rozumie tragizm położenia i przebija się sztyletem. Oboje umierają w swoich ramionach, prosząc Boga o łaskę.
Opera Gounoda jest peanem na cześć miłości przekraczającej normy społeczne. Można w niej znaleźć aż cztery duety miłosne, będące właściwie monologami przekazywanymi dwoma uzupełniającymi się idealnie głosami, które oddają różne stadia związku Romea i Julii: od zauroczenia utrzymanego w rytmie menueta, przez narodziny miłości, zmysłowe wyznanie przed rozstaniem aż do wypełnionego rozpaczą finału. Przy okazji Gounod potrafi w solowych popisach precyzyjnie scharakteryzować bohaterów – nieskora do zamążpójścia Julię śpiewa arię utrzymaną w formie walca koloraturowego Je veux vivre. Romea poznajemy jako namiętnego kochanka w kawatynie Ah! lève-toi soleil!. W operze Gounoda widoczne jest tylko myślenie o detalu, lecz także całej dramaturgii utworu. Kompozytor wprowadza do niego fragmenty dla urozmaiceniu akcji, jak w przypadku ballady Merkucja o królowej Mab, potrafi uzyskać także mocne dramatyczne efekty, czego przykładem jest finał aktu III.
Wersję koncertową opery z udziałem wybitnych solistów poprowadzi Patrick Fourniller, dyrektor muzyczny TW-ON.
